Tính giá trị biểu thức khi biết các tích phân liên quan

Trương Hồng Hạnh

Bài viết này của Examon nêu ra một dạng toán : tính giá trị biểu thức khi biết các tích phân liên quan, một trong những dạng toán phổ biến trong chương trình Toán 12

menu icon

Mục lục bài viết

  • 1. Kiến thức cần nhớ
  • 2. Các tính chất hay sử dụng
  • 3. Bài tập minh họa
    • 3.1. Bài tập 1
    • 3.2. Bài tập 2
    • 3.3. Bài tập 3
  • 4. Rèn luyện khả năng tự học cùng AI Examon

Khi làm bài tính giá trị của biểu thức khi biết các tích phân có không ít bạn gặp phải những khó khăn và mắc phải các lỗi sai phổ biến như: không nắm vững quy tắc, nhầm lẫn công thức, hoặc bỏ qua tính chất quan trọng. Nó không chỉ khiến chúng ta bị mất điểm trong bài kiểm tra, mà còn làm giảm sự tự tin và động lực học. Chính vì vậy, bạn hãy xem bài viết dưới đây của Examon khắc phục lỗi sai về tích phân.

banner

1. Kiến thức cần nhớ

Cho \(f(x)\) là hàm số liên tục trên đoạn \([a ; b]\). Giả sử \(F(x)\) là một nguyên hàm của \(f(x)\) trên đoạn \([a ; b]\).

Hiệu số \(F(a)-F(b)\) được gọi là tích phân từ \(a\) đến \(b\) của hàm số \(f(x)\), kí hiệu là

\[\int_{a}^{b} f(x) \mathrm{d} x=\left.F(x)\right|_{a} ^{b}=F(b)-F(a)\]

trong đó : 

\(\int_{a}^{b}\) là dấu tích phân,

\(a\) là cận dưới, \(b\) là cận trên, 

\(f(x) \mathrm{d} x\) là biểu thức dưới dấu tích phân

\(f(x)\) là hàm số dưới dấu tích phân.

2. Các tính chất hay sử dụng

1. \(\int f^{\prime}(x) \mathrm{d} x=f(x)+C\)

2. \(\int u \mathrm{~d} v=u v-\int v \mathrm{~d} u\)

3. \(\int f(u(x)) u^{\prime}(x) \mathrm{d} x=\int f(u) \mathrm{d} u\)

4. \(\int_{a}^{b} f^{2}(x) \mathrm{d} x=0 \Leftrightarrow f(x)=0\).

3. Bài tập minh họa

3.1. Bài tập 1

Bài 1 : Cho hàm số \(f(x)\) xác định trên \(\mathbb{R} \backslash\left\{\frac{1}{2}\right\}\) thỏa mãn \(f^{\prime}(x)=\frac{2}{2 x-1}, f(0)=1\) và \(f(1)=2\). Giá trị của biểu thức \(f(-1)+f(3)\)

Lời giải

Ta có \(\int f^{\prime}(x) \mathrm{d} x=\int \frac{2}{2 x-1} \mathrm{~d} x=\ln |2 x-1|+C\). Hàm số gián đoạn tại điềm \(x=\frac{1}{2}\)

Nếu \(x\gt \frac{1}{2} \Rightarrow f(x)=\ln (2 x-1)+C\) mà \(f(1)=2 \Rightarrow C=2\)

Vậy \(f(x)=\ln (2 x-1)+2\) khi \(x>\frac{1}{2}\)

Nếu \(x\lt \frac{1}{2} \Rightarrow f(x)=\ln (1-2 x)+C\) mà \(f(0)=1 \Rightarrow C=1\)

Vậy \(f(x)=\ln (1-2 x)+1\) khi \(x\lt \frac{1}{2}\) 

Do đó \(f(-1)+f(3)=\ln 3+1+\ln 5+2=\ln 15+3\).

3.2. Bài tập 2

Bài 2 : Xét hàm số \(f(x)\) liên tục trên đoạn \([0 ; 1]\) và thỏa \(2 f(x)+3 f(1-x)=\sqrt{1-x^{2}}\). Tính \(\int_{0}^{1} f(x) \mathrm{d} x\)

Lời giải

Ta có: \(\int_{0}^{1}[2 f(x)+3 f(1-x)] \mathrm{d} x=\int_{0}^{1} \sqrt{1-x^{2}} \mathrm{~d} x \Leftrightarrow A+B=C\).

Tính: \(C=\int_{0}^{1} \sqrt{1-x^{2}} \mathrm{~d} x\).

Đặt \(x=\sin t\) suy ra \(\mathrm{d} x=\cos t \mathrm{~d} t\)

Đổi cận: \(x=0 \Rightarrow t=0 ; x=1 \Rightarrow t=\frac{\pi}{2}\)

Vây: \(C=\int_{0}^{\frac{\pi}{2}} \cos ^{2} t \mathrm{~d} t=\int_{0}^{\frac{\pi}{2}} \frac{1+\cos 2 t}{2} \mathrm{~d} t=\left.\left(\frac{1}{2} t+\frac{1}{4} \sin 2 t\right)\right|_{0} ^{\frac{\pi}{2}}=\frac{\pi}{4}\).

Tính: \(B=\int_{0}^{1} 3 f(1-x) \mathrm{d} x\).

Đặt \(t=1-x \Rightarrow \mathrm{d} t=-\mathrm{d} x\)

Đổi cận: \(x=0 \Rightarrow t=-1 ; x=1 \Rightarrow t=0\).

Vậy: \(B=\int_{0}^{1} 3 f(t) \mathrm{d} t=\int_{0}^{1} 3 f(x) \mathrm{d} x\).

Do đó: \(\int_{0}^{1}[2 f(x)+3 f(x)] \mathrm{d} x=\frac{\pi}{4} \Rightarrow 5 \int_{0}^{1} f(x) \mathrm{d} x=\frac{\pi}{4} \Rightarrow \int_{0}^{1} f(x) \mathrm{d} x=\frac{\pi}{20}\).

3.3. Bài tập 3

Bài 3 : Giả sử hàm số \(y=f(x)\) liên tục, nhận giá trị dương trên \((0 ;+\infty)\) và thỏa mãn điều kiện \(f(1)=1, f(x)=f^{\prime}(x) \sqrt{3 x+1}\) với mọi \(x\gt 0\). Tính \(f(2018)\).

Lời giải

Ta có : 

\(f(x)=f^{\prime}(x) \sqrt{3 x+1} \Leftrightarrow \frac{f^{\prime}(x)}{f(x)}=\frac{1}{\sqrt{3 x+1}} \Leftrightarrow \int \frac{f^{\prime}(x)}{f(x)} \mathrm{d} x=\int \frac{\mathrm{d} x}{\sqrt{3 x+1}}\)

\(\Leftrightarrow \ln f(x)=\frac{2}{3} \sqrt{3 x+1}+C\) \(\Leftrightarrow f(x)=\mathrm{e}^{\frac{2}{3} \sqrt{3 x+1}+C} .\)

Mặt khác ta lại có \(f(1)=1\) nên \(1=\mathrm{e}^{\frac{4}{3}+c} \Rightarrow C=-\frac{4}{3}\).

Vậy \(f(x)=\mathrm{e}^{\frac{2}{3} \sqrt{3 x+1}-\frac{4}{3}} \Rightarrow f(2018)=\mathrm{e}^{\frac{2}{3} \sqrt{6055}-\frac{4}{3}}\).

4. Rèn luyện khả năng tự học cùng AI Examon

Tóm lại, việc giải quyết các bài tập tính giá trị biểu thức khi biết các tích phân liên quan là một kỹ năng đòi hỏi sự chính xác và hiểu biết sâu sắc về các tính chất của tích phân. Hy vọng bài viết đã cung cấp những kiến thức và phương pháp hữu ích để các bạn tự tin hơn trong quá trình học và luyện tập. Hãy luôn không ngừng rèn luyện, tìm hiểu để ngày càng giỏi hơn và đạt được nhiều thành công hơn trong học tập.

image.png
Bộ đề ôn thi cấp tốc 30 ngày cùng Examon

Việc đi học thêm 1 lớp có 30 hs nhưng chỉ học duy nhất 1 bộ giáo trình là khó cho giáo viên vì mỗi học sinh đều có 1 năng lực khác nhau có học sinh giỏi TÍCH PHÂN yếu XÁC SUẤT như vậy học sinh đi học thêm sẽ mất cả X2 thời gian là điều không cần thiết, thay vì mình dùng ½ time tiết kiệm luyện thêm 1 phần VECTƠ giúp học sinh rút ngắn thời gian luyện tập và tăng hiệu quả học.

Với nỗi băn khoăn ấy đội ngũ founder Examon đã xây dựng nên 1 sản phẩm hỗ trợ học hiệu quả và cá nhân hóa việc học đến từng năng lực học sinh, cùng với sự hỗ trợ Gia sư AI sẽ giúp hs có trải nghiệm học tức thì và cải thiện ĐIỂM SỐ nhanh 200%

Sơ đồ tối ưu hoá cải thiện Điểm số cho học sinh

Hệ thống Examon thiết kế hỗ trợ người học với 3 tiêu chí sau:

1: Rèn luyện khả năng tự học: Tự học luôn là yếu tố quan trọng quyết định

2: Học kỹ năng tư duy giải bài: Hầu hết học sinh hiểu bài nhưng không cách nào diễn đạt cho bạn mình hiểu cái mình đang hiểu là do thiếu kỹ năng này

3: Học từ lỗi sai: Nên dành nhiều thời gian để khám phá lỗi sai của chính mình chính là phương pháp học nhanh nhất, học từ cái sai của mình và học từ cái sai của người khác là 1 kỹ năng rất cần thiết cho mọi sự phát triển.

Từ tiêu chí số 3 Học từ lỗi sai đội ngũ chuyên môn đã nghiên cứu cách học và phát triển thành công công nghệ AI Gia sư Toán Examon với tính năng vượt trội hỗ trợ người học trong quá trình làm bài tập trên hệ thống đề thi Examon, gia sư AI sẽ ghi lại tất cả các lỗi sai của bạn đưa về hệ thống trung tâm dữ liệu để phân tích nhằm phát hiện năng lực của từng học sinh từ đó đưa ra các đề xuất bài tập phù hợp với từng cá nhân nhằm giúp người học rút ngắn thời gian luyện tập những kiến thức bị hỏng hoặc yếu nhất của mình tiến đến cải thiện kỹ năng làm bài thi giúp nhanh cán mốc ĐIỂM SỐ mình mơ ước.