Phân tích lời đề từ - Người lái đò sông Đà

MỞ BÀI

1. Giới thiệu về tác giả và tác phẩm:

- Giới thiệu nhà văn Nguyễn Tuân và phong cách nghệ thuật độc đáo của ông.

- Giới thiệu tác phẩm tùy bút Người lái đò sông Đà.

2. Giới thiệu về lời đề từ:

- Giải thích khái niệm lời đề từ trong văn học.

- Giới thiệu hai lời đề từ của bài tùy bút: câu thơ của nhà văn cách mạng người Ba Lan và câu thơ của nhà văn NGuyễn Quang Bích. 

THÂN BÀI

1. Phân tích lời đề từ thứ nhất:

 "Đẹp vậy thay tiếng hát trên dòng sông"

- Xuất xứ và ý nghĩa:

+ Giới thiệu xuất xứ của câu thơ (nhà văn cách mạng người Ba Lan).

+ Giải thích ý nghĩa của câu thơ: ca ngợi vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình của dòng sông

- Liên hệ với nội dung tác phẩm:

+Sông Đà trong tùy bút được miêu tả như một bức tranh thiên nhiên đầy chất thơ. Tình cảm, cảm xúc của tác giả đối vởi vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ và thơ mộng.

2. Phân tích lời đề từ thứ hai: 

"Chúng thủy giai đông tẩu, Đà giang độc bắc Iưu"

- Xuất xứ và ý nghĩa:

+ Giới thiệu xuất xứ của câu thơ (nhà văn Nguyễn Quang Bích).

+ Giải thích ý nghĩa của câu thở: sự độc đáo, ngang ngược của sông Đà so với các dòng sông khác.

- Liên hệ với nội dung tác phẩm:

+ Miêu tả sự hung bạo, dữ dội và nguy hiểm của sông Đà.

+ Cảm nhận về sự mạnh mẽ, cá tính của dòng sông và mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên.

3. Tầm quan trọng của lời đồ từ trong tác phẩm:

- Chức năng đề từ:

+ Bổ sung và làm rõ nội dung tư tưởng của tác phẩm.

+ Khơi nguồn cảm hứng cho tác giả, thể hiện cảm xúc, ohong cách nghệ thuật và ý đồ của tác giả. 

- Vai trò của đề từ với độc giả:

+ Định hướng và dẫn dắt độc giả trong quá trình tiếp cận tác phẩm.

+ Tạo điểm nhấn, tín hiệu nghệ thuật quan trọng để hiểu rõ hơn về tác phẩm.

KẾT BÀI

Lời đề từ không chỉ là một phần trang trí mà có vai trò quan trọng trong việc truyền tải tư tưởng, cảm hứng và phong cách nghệ thuật của tác giả.

Lời đề từ thứ nhất gợi lên vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình của sông Đà. Lời đề từ thứ hai nhấn mạnh sự hung bạo, độc đáo của sông Đà. 

Người lái đò sông Đà là một tác phẩm tiêu biểu thể hiện tài năng và phong cách nghệ thuật độc đáo của Nguyễn Tuân. Lời đề từ đã góp phần quan trọng trong việc làm rõ và tăng thêm chiều sâu cho tác phẩm.

Nguyễn Tuân đã mỏ ra những vẻ đẹp, ấn tượng đầu tiên về con sông Đà, đó là một con sông vừa mang nội lực mãnh liệt, hung bạo vừa trữ tình nên thơ.

GỢI Ý MỞ BÀI NÂNG CAO

Nguyễn Tuân, một trong những nhà văn lớn của văn học Việt Nam hiện đại, nởi tiếng với phong cách nghệ thuật độc đáo và tài năng miêu tả tinh tế. Ông được biết đến không chỉ qua những tác phẩm văn xuôi giàu hình ảnh, mà còn qua khả năng khám phá và phản ánh sâu sắc cái đẹp của thiên nhiên và con người. 

Một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của ông là tùy bút Người lái đò sông Đà, nơi ông khắc họa một bức tranh hùng vĩ và đầy sức sống của thiên nhiên miền Bắc.

TTác phẩm người lái đò sông Đà đã tạo nên một dấu ấn đặc biệt trong lòng độc giả không chỉ bởi lối viết tài hoa của Nguyễn Tuân mà còn bởi những lời đề từ đầy cảm hứng 

Lời đề từ là một phần quan trọng trong văn học, đóng vai trò như một chìa khóa mở ra cánh cửa vào thế giới nghệ thuật của tác giả. Nó không chỉ bổ sung và làm rõ nội dung tư tưởng của tác phẩm, mà còn khơi nguồn cảm hứng cho người viết và tạo nên những tín hiệu nghệ thuật dẫn dắt độc giả.

Trong tùy bút này, Nguyễn Tuân đã chọn hai lời đề từ của hai nhà văn thuộc hai đất nước khác nhau. Đầu tiên là câu thơ của nhà văn cách mạng người Ba Lan: "Đẹp vậy thay tiếng hát trên dòng sông," viết về hình ảnh của đất nước mình đầy thơ mộng, trữ tình. 

Câu thơ này gợi lên một bức tranh sông nước thanh bình, đẹp đẽ, đầy chất thơ, đồng thời cũng là một lời kêu gọi sự trân trọng vẻ đẹp của thiên nhiên. Lời đề từ thứ hai là câu thơ của nhà văn Nguyễn Quang Bích: "Chúng thủy giai đông tẩu, Đà giang độc bắc lưu," nghĩa là mọi con sông đều chảy về hướng Đông, còn riêng sông Đà lại chảy về hướng Bắc. 

Câu thơ này nhấn mạnh sự hung bạo, ngang ngược và tính cách độc đáo của sông Đà, một dòng sông không tuân theo quy luật tự nhiên chung, mà tự mình tạo nên một lối đỉ riêng.

Hai lời đề từ này không chỉ gợi mở cảm hứng chủ đạo cho toàn bộ tác phẩm, mà còn thể hiện rõ nét phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân. 

Qua việc lựa chọn và sử dụng lời đề từ, ông đã khéo léo lồng ghép những ý tưởng và cảm xúc sâu sắc, từ đó giúp độc giả dễ dàng tiếp cận và hiểu rõ hơn về thế giới nghệ thuật mà ông xây dựng. 

Sự kết hợp giữa vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình và tính cách hung bạo, mạnh mẽ của sông Đà chính là điểm nhán quan trọng, tạo nên sức hấp dẫn và giá trị nghệ thuật đặc sắc cho tác phẩm này. 

Với những yếu tố trên, lời đề từ không chỉ là phần trang trí mà thực sự là một phần không thể thiếu trong việc thể hiện tư tưởng và phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân. 

Phân tích lời đề từ trong NGƯỜI LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ sẽ giúp ta hiểu rõ hơn về tầm quan trọng và giá trị của nó trong tác phẩm, đồng thời khám phá thêm những khía cạnh thú vị và sâu sắc của một trong những tác phẩm văn học xuất sắc nhất của NT.

Đẹp vậy thay tiếng hát trên dòng sông

Chúng thủy giai đông tẩu. Đà Giang độc bắc lưu 

( Nguyễn Quang Bích )

+ Câu thơ viết bằng chữ Hán dích ra có nghĩa " Mọi dòng sông đều chảy về Đông, chỉ có một sông Đà theo hướng Bắc. Việc sử dụng chữ Hán trong thơ ca nhắm mục đích nhấn mạnh ý, và tăng thêm tính trang trọng của thơ văn, ở đây mục đích của câu này cũng như vậy.

Tác giả nhấn mạnh và sự đặc biệt và đầy khác thường của dòng sông là chảy ngược từ " độc" là một từ đắt giá, thể hiện cá tính độc đáo và sức mạnh phi thường của con sông.

+ Lời đề từ chỉ nét đẹp hoang sơ độc đáo và nêu thêm sự dữ dằn hung bạo của con sông. Con sông Đà luôn mạnh mẽ, sức sống chảy qua một vùng núi non hiểm trở. Lời đề từ này tuy không phải của Nguyễn Tuân viết ra nhưng lại rất thích hợp khi đặt trong tùy bút của ông. 

+ Nó phù hợp với phong cách của Nguyễn Tuân - một con người luôn sống như một bản gốc độc nhất, không để lại bất cứ một bản sao nào khi ra đi. Ông chuyên viết về "cái đẹp tuyệt mỹ và dữ dội đến mức khủng khiếp", và con sông Đà là minh chứng rõ rệt cho điều đó.

+ Con sông ĐÀ ngang ngược đã trở thành nguồn cảm hứng mãnh liệt, thôi thúc nhà văn sáng tác trong thời kỳ xây dựng kinh tế mới ở miền Bắc. Sông Đà là mảnh đất màu mỡ để tác giả bộc lộ sở trường của mình. Người ta nói rằng Nguyễn Tuân tìm đến sông Đà như một sự tất yếu phải xảy ra.

Sự hoang dã, dữ dội của sông Đà tạo nên một cảnh tượng hùng vĩ, khiên Nguyễn Tuân có cơ hội khai thác tối đa khả năng miêu tả của mình. Qua từng trang viết, ông đã khắc học nên hình ảnh một con sông không chỉ hung bạo mà còn tuyệt đẹp, đầy mê hoặc, chứa đựng sức sống mãnh liệt giữa thiên nhiên hiểm trở.

+ Nhìn từ một góc độ khác, con sông Đà trong tác phẩm của Nguyễn Tuân còn thể hiện mối quan hệ phức tạp giữa con người và thiên nhiên. Thiên nhiên không chỉ là một nguồn cảm hứng vô tận mà còn là một thử thách lớn đối với con người. 

+ Đồng thời, tác phẩm còn là một lời kêu gọi bảo vệ và tôn trọng thiên nhiên. Nguyễn Tuân đã miêu tả sự hùng vĩ, đẹp đẽ của sông ĐÀ với một tình yêu và sự trận trọng đặc biệt.

Đồng thời, tác phẩm còn là một lời kêu gọi bảo vệ và tôn trọng thiên nhiên. Nguyễn Tuân đã miêu tá sự hùng vĩ, đẹp đẽ của sông Đà với một tình yêu và sự trân trọng đặc biệt.

Ông thấy được rằng, dù thiên nhiên có thể dữ dội, hiểm trở nhưng cũng rất đáng để con người tôn trọng và gìn giữ. COn sông Đà, với tất cả vẻ đẹp và sự hung bạo của nó, là một phần quan trọng của di sản thiên nhiên Việt Nam, và cần được bảo vệ cho các thế hệ sau.

+ Ngoài ra, qua hình ảnh sông Đà, Nguyễn Tuân cũng thể hiện một triết lý sống sâu sắc: cuộc sống là một hành trình đầy thử thách, và mỗi con người đều cần phải mạnh mẽ và kiên định để vượt qua. 

Sông Đà không chỉ là một dòng sông mà còn là một biểu tượng cho những khó khăn, thử thách trong cuộc sống mà mỗi người đều phải đối mặt. Chinh phục được sông Đà, cũng như chinh phục được cuộc sống, đòi hỏi con người phải có ý chỉ, nghị lực và tinh thần kiên cường.

Sông Đà với sự hung bạo của mình đã trở thành một biểu tượng của những khó khăn, thử thách mà con người phải đối mặt và chinh phục. 

Qua hình ảnh người lái đò trên sông Đà, Nguyễn Tuân đã khắc họa nên hình ảnh con người Việt Nam với sự dũng cám, kiên cường và trí tuệ trong việc vượt qua những thử thách của thiên nhiên.

\(\Rightarrow\) Lời đề từ "Người lái đò sông Đà" hoàn toàn thích hợp để được sử dụng trong tuỳ bút này, đây cũng là một yếu tố làm nên tiếng vang của tác phẩm. 

Lời đề từ gợi trí tò mò của người đọc về con sông, cũng như đi tìm cái hay của tác phẩm. Chỉ với lời đề từ này, tác giả đã cho thây sự thành công của tác phẩm ngay từ những câu đầu tiên.

Lời đề từ có thể do tác giả sáng tạo ra, cũng có thể vay mượn từ câu nói, lời thơ của một tác giả khác. Chẳng hạn, trong thi phẩm nổi tiếng Tràng giang, Huy Cận có lời đề từ: "Bâng khuâng trời rộng nhớ sông dài." 

Hay câu nói nổi tiếng của Hồ Chí Minh: "Hễ còn một tên xâm lược trên đất nước ta thì ta còn phải tiếp tục chiến đấu để quét sạch nó đi" được nhà văn Nguyễn Minh Châu dùng làm lời đề từ cho tác phẩm Dấu chân người lính. 

Trong bài thơ Ngày gặp gỡ, Hồ Dzếnh đã mượn hai câu thơ của Tú Xương làm lời đề từ: "Vẳng nghe tiếng ếch bên tai/ Giật mình cứ tưởng tiếng ai gọi đò. " Đề từ cho tập Nhật kí trong tù là bài thơ in ở bìa sách: "Thân thể ở trong lao/ Tinh thần ở ngoài lao/ Muốn nên sự nghiệp lớn/ Tinh thần càng phải cao."

Chức năng cơ bản của lời đề từ là bổ sung và làm rõ tác phẩm, đề dẫn và dự báo nội dung tư tưởng tác phẩm, chứa đựng cái hồn, cái thần thái của tác phẩm văn học. Đối với chủ thể sáng tạo, lời đề từ không khơi nguồn cảm hứng mà còn thể hiện cảm xúc, phong cách nghệ thuật và truyền tải ý đồ đến độc giả.

Với người đọc, đề từ chín là mở màng cho một bức tranh phản ánh về cuộc sống con người họ dù là ở quá khứ hay hiện tại và cả tương lai sau nầy đều sẽ có mối tương quan là có sự liên hệ lẫn nhau. 

Đó cũng chính là điểm nhấn, tín hiệu nghệ thuật mang ý nghĩa định hướng trong quá trình tiếp cận thế giới nghệ thuật của nhà văn, nhà thơ. 

Đề từ không phải là thứ trang sức tô điểm cho tác phẩm văn hcoj mà nó có vai trò như chia khóa để người đọc mở cánh cửa thâm nhập vào thế giưới nghệ thuật đầy màu sắc của tác phẩm.

Có thể nói, tiếp cận lời đề từ, độc giá có thể phần nào nhận thấy được những gợi ý về "tháp ngà nghệ thuật" mà nhà văn xây dựng. Vì vậy, bỏ sót hoặc khai thác sơ sài lời đề từ sẽ làm rơi rụng không ít vẻ đẹp của một công trình nghệ thuật.

Mở đầu bài tùy bút, nhà văn Nguyễn Tuân đã lấy hai lời đề từ của hai nhà văn thuộc hai đất nước khác nhau. Đầu tiên là câu thơ của nhà văn cách mạng người Ba Lan: 

"Đẹp vậy thay tiếng hát trên dòng sông" viết về hình ảnh của đất nước mình đầy thơ mộng, trữ tình.Lời đề từ thứ hai "Chúng thủy giai đông tẩu, Đà giang độc bắc lưu" nghĩa là "mọi con sông đều chảy về hướng Đông, còn riêng sông Đà lại chảy về hướng Bắc." 

Đây là hai câu thơ của nhà văn Nguyễn Quang Bích viết về dòng sông ĐÀ hung bạo và có tính cách mới mẻ. Như vậy, từ hai lời đề từ này đã gợi ra cảm hứng chủ đạo cho toàn bài tùy bút. Sự kết hợp ấy nói lên một con sông ĐÀ đầy hung bạo nhưng rất mạnh mẽ và cũng rất thơ mộng, trữ tình.

Đã bao giờ bạn tự hỏi tại sao việc luyện đề lại quan trọng đến vậy không? Rất nhiều bạn đã mắc sai lầm nghiêm trọng khi luyện đề: Không phải mọi bộ đề đều giống nhau. 

Nhiều bạn vẫn thường tìm kiếm và làm những bộ đề cũ kỹ, lỗi thời trên mạng mà không biết rằng chúng có thể không phản ánh chính xác chương trình học hay xu hướng ra đề mới nhất. Điều này không chỉ khiến bạn mất thời gian mà còn có thể dẫn đến những hiểu lầm về năng lực thực sự của mình.

Luyện đề đúng cách là phương pháp để bạn có thể nhận diện các dạng bài tập thường gặp, nắm vững phương pháp giải quyết hiệu quả và từ đó, nâng cao kỹ năng giải đề của mình.

 Với hệ thống đề được cập nhật liên tục và chính xác, Examon sẽ giúp bạn:

- Nhận diện các dạng bài thi quan trọng.

- Luyện tập với các phương pháp làm bài tối ưu.

- Thành thạo kỹ năng giải đề, sẵn sàng cho mọi kỳ thi.

Dưới đây, Examon sẽ hướng dẫn bạn cách luyện đề hiệu quả với hệ thống đề củaExamon:

- Bước 1: Tạo và Đăng nhập tài khoản Đầu tiên, các bạn cần có một tài khoản Examon. Chỉ với vài thao tác đăng ký nhanh chóng, bạn đã sẵn sàng cho hành trình chinh phục kiến thức!

- Bước 2: Tiếp theo, hãy chọn lớp học, môn học mà bạn muốn luyện và khu vực bạn đang sống để Examon cung cấp đề thi phù hợp nhất với bạn.

- Bước 3: Lựa chọn đề thi và Bắt đầu luyện, Examon có hai chế độ: Luyện tập để bạn làm quen và Thi thử để kiểm tra năng lực. Hãy chọn một đề thi phù hợp và bắt đầu luyện!

- Bước 4: Khi làm bài, hãy tập trung và nghiêm túc như thể bạn đang ở trong phòng thi thật sự. Đây là cơ hội để rèn luyện sự tự tin và kỹ năng giải quyết vấn đề của bạn.

- Bước 5: Nhận điểm và Phân tích kết quả sau khi hoàn thành, bạn sẽ nhận được điểm số ngay lập tức cùng với lời giải chi tiết cho từng câu hỏi, giúp bạn hiểu rõ mình cần cải thiện ở đâu.

Tham khảo ngay bộ đề được biên soạn đặc biệt bám sát \(99.9 \%\) đề tham khảo kỳ thi THPT năm 2024 của Examon ngay!