Người lái đò sông Đà - Kiến thức trọng tâm

a) Hùng vĩ, hung bạo

- Địa hình hiểm trở: sđà hiện lên dưới ngòi bút của NT thật dữ tợn với những hút nước sâu thẳm, những quãng sông đầy ghềnh thác, những vách đá dựng thành vách.

- Tính cách hung bạo, hiểm ác của sđà được miêu tả tập trung ở khúc thác dữ, nghệ thuật nhân hóa, so sánh được sử dụng một cách đặc sắc để miêu tả nước và đá ở khúc thác.

- Âm thanh dữ dội, cuồng nộ (tiếng nước, tiếng thác,...)

- Đá ở khúc thác dữ cũng được miêu tả 1 cách sinh động (đá mai phục, có tư thế riêng, bày thạch trận,...)

b) Trữ tình, thơ mộng

- Từ trên cao nhìn xuống, sông Đà đẹp, thơ mộng, mềm mại, uyển chuyển nhưu mái tóc của một người thiếu nữ

- Câu văn giàu nhạc điệu kết hợp nghệ thuật so sánh độc đóa gợi liên tưởng sông Đà như hình ảnh của người thiếu nữ Tây Bắc kiều diễm, trẻ trung

-Màu sắc của nước sông đà chuyển đổi theo thời tiết (mùa xuân xanh, mùa thu đỏ..)

- Bờ sông Đà hiền hòa, hoang sơ, tĩnh lặng

- Sông Đà gợi trong lòng người đọc nhiều cảm xúc

• Bâng khuâng, xao xuyến như gặp lại cố nhân
• Như đắm mình vào không khí thơ mộng, cổ kính của đường thi
• Cảm nhận niềm vui trọn vẹn nhưu thấy nắng giòn tan sau kỳ mưa dầm...
• Cảm xúc tình tứ, tha thiết của một người tình nhân chưa quen biết

c) Nghệ thuật xây dựng hình tượng

- Tác giả đã miêu tả sđà bằng những ví von, so sánh, tưởng tượng độc đáo, bát ngờ và thú vị

- Từ ngữ trong bài tùy bút thật phong phú, sống động, giàu hình ảnh và có sức gợi cảm cao

- Câu văn của tác giả rất đa dạng, nhiều tầng, giàu nhịp điệu

-Con sông đà vô tri, dưới ngòi bút của NT đã trở thành một sinh thể có hồn

a) Gioi thiệu chung về người lái đò

- Ngoại hình: olđ có một ngoại hình đặc biệt, dấu ấn nghề nghiệp in đậm trên cơ thể, giọng nói,..

- Nguồn gốc, lai lịch:

• Ôlđ Lai Châu, quê ở ngã tư sống sát tỉnh
• Ông là người từng trải trong nghề chở đò dọc suốt sđà đã mười năm liền

- Sự hiểu biết về sđà:

• Nắm chắc từng luồng lạch, ngọn thác..
• Am hiểu sđà tường tận: trí nhớ ông được rèn luyện...những đoạn xuống dòng

=> Ôlđ là người rất gắn bó với nghề nghiệp, từng trải trong nghề chèo đò

b) Người lái đò trí dũng, tài hoa

- Người lái đò là một người anh hùng trên sông nước (Vẻ đẹp trí dũng)

+ Vượt thạch trận sông Đà đã chứng minh sự dũng cảm, kiên cường của nhân vật: Ông nắm chắc từng luồng nước, từng con sóng, binh pháp của thần sông thần đá.

+ Ông thuộc lòng từng cửa sinh, cửa tử, từng đá hòn đá tảng, từng cái hút nước trên thạch trận.

+ Hình dung ra bộ mặt dữ tợn của nước, đá, sóng, gió, cảm nhận được thái độ giận dữ, tâm trạng cáu kỉnh của nó để rồi có những sách lược chiến thắng từng con thác, từng tảng đá. Phân tích qua về thạch trận Sông Đà để làm rõ luận điểm trên

- Người lái đò là một người nghệ sĩ tài hoa.

+ Những hành động đều nhanh gọn, dứt khoát và điêu luyện. "Thuyền vút qua cổng đá cánh mở cánh khép, vút, vút... Cửa ngoài rồi cửa trong cùng. Thuyền như một mũi tên tre xuyên nhanh qua hơi nước, vừa xuyên vừa tự động lái được, lượn được."

- Người lái đò là một người lao động bình dị đã cống hiến thầm lặng mà cao cả.

=> Biểu tượng cho những con người say mê với công việc, tình yêu với nghề nghiệp mà bất chấp hiểm nguy, vất vả. Nguyễn Tuân không gọi nhân vật với cái tên cụ thể, chỉ đơn giản là “ông lái đò”, tên gọi gắn liền với nghề nghiệp để khắc họa hình ảnh người lao động bình dị giống bao người khác.

c) Nghệ thuật xây dựng hình tượng

Khắc họa hình tượng nlđ sông đà, nhà văn NT đã sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật đặc sắc. Miêu tả olđ vượt thác, tác giả đã sử dụng trí thức của nhiều lĩnh vực như thể thao, quân sự, võ thuật... vói những câu văn đa dạng, nhiều tầng, giàu nhịp điệu, hối hả, gân guốc, với từ ngữ sống động, giàu hình ảnh, mới lạ, độc đáo