Khái quát tác phầm "Người lái đò sông Đà"
Cùng Examon khám phá tại sao Nguyễn Tuân lại tạo ra một thế giới như vậy ngay nhé
Mục lục bài viết
Những tác phẩm của Nguyễn Tuân hầu như đều được tạo ra từng những trải nghiệm thực tế của bản thân. Người lái đò sông Đà cũng là trải nghiệm của ông ở Tây Bắc, ông cùng ăn cùng ngủ với bộ đội, cùng người dân Tây Bắc và khám phá ra được vẻ đẹp vừ kùng vĩ hung bạo mà cũng rất đỗi dịu dàng thơ mộng.
Sông Đà là tác phẩm của thiên nhiên ban tặng cho vùng đất với thời tiết khắc nghiệt như Tây Bắc như phần bù đắp cho những thiệt thòi mà Tây Bắc phải chịu. Và sông Đà giống như hiện thân của thiên nhiên cuồng nộ nơi đây.
1. Khái quát nội dung
1.1 Tác giả Nguyễn Tuân
- Vị trí: Ông là một trong những tác giả xuất sắc nhất của nền văn học Việt Nam. Nguyễn Tuân đã cống hiến hết những tài năng sự hiểu biết cho kho tàng văn học Việt Nam, tạo ra rất nhiều tác phẩm để đời trong đó không thể không nhắc đến tác phẩm "Người lái đò sông Đà".
- Phong cách: Phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân có thể tóm gọn trong một chữ "Ngông". Mỗi trang viết của ông đều thể hiện sự độc đáo, tài hoa và uyên bác. Nguyễn Tuân suốt đời đi tìm cái đẹp, theo đuổi chủ nghĩa "Xê dịch".
- Sự nghiệp sáng tác: Nguyễn Tuân thành công ở cả hai giai đoạn sáng tác trước và sau Cách mạng. Thể loại sở trường của ông là tùy bút, với nhiều tác phẩm đặc sắc. Với vô số tập thơ nổi tiếng như "Vang bóng một thời", "Sông Đà" - trong đó, tùy bút "Người lái đò Sông Đà" có thể được xem là một trong những áng văn tiêu biểu nhất của ông ở thế loại này.
1.2 Tác phẩm Người lái đò sông Đà
- Hoàn cảnh: Bài tùy bút "Người lái đò sông Đà" được Nguyễn Tuân sáng tác sau chuyến đi thực tế gian khổ và hào hùng tới miền Tây Bắc xa xôi, rộng lớn của tổ quốc.
- Xuất xứ: Tùy bút "Người lái đò Sông Đà" được rút từ tập tùy bút "Sông Đà", xuất bản lần thứ nhất vào năm 1960.
- Nội dung khái quát: Bài tùy bút miêu tả con sông Đà và hình ảnh người lái đò vượt thác trên sông và qua đó ca ngợi "chất vàng mười" của thiên nhiên và con người Tây Bắc
2. Phân tích tác phẩm
2.1 Hình tượng dòng sông Đà hung bạo, kỳ vĩ
- Vách đá sông Đà:
+ Cao và sâu
+ Rất đẹp
=> Vừa đẹp mê hồn nhưng cũng rất đỗi nguy hiểm. Vừa cứng nhắc, cao to nhưng bổng chốc lại dịu dàng.
- Sóng nước sông Đà:
+ Sức mạnh dữ dội
+ Tính cách hung hãn
=> Có thể ví dòng nước sông Đà như những cơn bão của Tây Bắc mạnh mẽ dữ dội cuốn trôi bất cứ thứ gì nó bắt gặp.
- Hút nước sông Đà:
+ Sức mạnh khủng khiếp
+ Nguy hiểm khôn lường
=> Những cái hút nước như muốn nuốt chững ai đó. Nguyễn Tuân đã trải nghiệm trên dòng sông, ông đã cảm nhận bằng tất cả các giác quan của mình nên cái cảm giác giận dữ của dòng sông khiến ông cảm thấy ghê sợ.
- Thác đá sông Đà:
+ Từ xa đã nghe thấy âm thanh ghê rợn
+ Đến gần thấy bọt tung trắng xóa
+ Thạch trận sông Đà: lũ đá hung hãn, chiến thuật hiểm ác
=> Dòng sông hung ác những rất thông minh, bày binh bố trận như đang chờ con mồi vào. Như thể không để cho bất kì ai thoát ra. Tác giả nhân hóa tính cách của dòng sông như con người giận dữ, thông minh hoạt bát, dịu dàng, các tiếng động của nó cũng được tác giả nhân hóa => Tạo sự khác biệt của con sông.
2.2 Hình tượng dòng sông Đà thơ mộng, trữ tình
- Từ trên cao nhìn xuống:
+ Dáng hình mền mại
+ Mùa sắc biến ảo
- Từ trong rừng đi ra:
+ Gợi cảm, đầm ấm
+ Cổ kính, yên bình
- Khi đi thuyền trên sông:
+ Hoang dại
+ Hồn nhiên
=> Nguyễn Tuân đã ở Tây Bắc rất nhiều ngày và đã cảm nhận hết thẩy các góc nhìn. Để ngắm nhìn hết vẻ đẹp của dòng sông, Ông đã dành rất nhiều thời gian và công sức để cho ra được một bức tranh hoàn mĩ như vậy. Phải sống cùng với nó mới hiểu được tất cả tính cách của nó. Sông Đà không chỉ hung bạo mà còn rất thơ mộng.
2.3 Hình tượng người lái đò sông Đà
- Trí dũng tuyệt vời
- Trùng vi thứ nhất:
+ Cửa sinh nằm ở phía tả ngạn
+ Chỉ huy ngắn ngọn, tỉnh táo
- Trùng vi thứ hai:
+ Cửa sinh nằm ở phía hữu ngạn
+ Xử lí bình tĩnh, táo bạo, linh hoạt
- Trùng vi thứ ba:
+ Cửa sinh nằm giữa bọn đá hậu vệ
+ Điều khiển chiếc thuyền một cách điệu nghệ
=> Ở phần trước Nguyễn Tuân ca ngợi dòng sông thông minh nhưng phần này ông lại khẳng định người lái đò còn thông minh hơn khi vượt qua được hết các trùng vi thạch trận mà sông Đà bày ra. Người lái đò dùng mưu trí và sự dũng cảm không ai bằng để vượt qua thạch trận dễ dàng như cơm bữa. Cũng có thể là người lái đò đã quá quen với tính cách con sông, chắc hẳn người lái đò cũng đã từng thua dưới dòng sông.
- Tài hoa nghệ sĩ
- Điêu luyện khi vượt thác
+ Tài nghệ đến độ phi thường
+ Biến công việc thành nghệ thuật
- Ung dung bình thản sau khi vượt thác
=> Vượt thác điêu luyện như những nhạc công chơi đàn.
3. Sơ dồ tư duy
4. Văn mẫu Người lái đò Sông Đà
Năm xưa Tế Hanh đi xa mà lòng đau đáu "Nhớ con sông của hương" biếc xanh, có "mức gương trong soi bóng những hàng tre"; Tản Đà cung kinh lấy tên sống đặt cho một nửa tên mình đời trong đời cầm bút; người lữ khách Hoàng Phủ Ngọc Tường lại ngẩn ngơ, say đắm với vẻ đẹp mộng mơ, mỹ lệ của con sông Hương huyền thoại thì người nghệ sĩ Nguyễn Tuân lại ngược gót để khám phá, tận hưởng sự hung bąo, cuồng nộ và vẻ đẹp trữ tình, thơ mộng của con sông Đà nơi núi rừng Tây Bắc.
"Người lái đò sông Đà" rút từ tập tùy bút "Sông Đà" của Nguyễn Tuân. Tác phẩm là kết quả của nhiều dịp ông đến với Tây Bắc trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, đặc biệt là kết quả của chuyến đi thực tế Tây Bắc năm 1958. Nguyễn Tuân cùng ăn cùng ở với bộ đội và người dân ở Tây Bắc và đó chính là nguồn cảm hứng để ông sáng tác . Đến với những tác phẩm của Nguyễn Tuân là ta đang đến với một tâm hồn vô cùng phong phú, với những phát hiện hết sức tinh tế, độc đáo về quê hương. Nguyễn Tuân là một nhà văn yêu nước, giàu lòng tự hào dân tộc. Tình yêu nước ấy cũng chính là tình yêu thiên nhiên tha thiết. Khám phá về sông Đà - dòng chảy dữ dội của núi rừng Tây Bắc là một thành công đặc sắc của ông.
Nguyễn Tuân miêu tả con sông Đà ở những trạng thái đối lập nhau. Trước tiên, con sông hiện lên với một vẻ ngoài hung bạo. Vách đá "đá bờ sông dựng vách thành" và những bức thành vách đá cao chẹt chặt lấy lòng sông hẹp. Cái hẹp của lòng sông tác giả tả theo đủ cách: "Mặt sông chỗ ấy chỉ lúc đúng ngọ mới có mặt trời", con hổ con nai có thể vọt qua sông, và chỉ cần nhẹ tay thôi cũng có thể ném hòn đá từ bờ bên này qua bên kia vách.
"Ngồi trong khoang đò qua quãng ấy, đang mùa hè cũng thấy lạnh, cảm thấy mình như đứng ở hè một cái ngõ mà ngóng vọng lên một cái khung cửa sổ nào trên cái tầng nhà thứ mây nào vừa tắt phụt đèn điện". Sự so sánh vừa chính xác, tinh tế, vừa bất ngờ và lạ lùng. Cảm giác như Nguyễn Tuân luôn lục lọi đến tận kiệt cùng cái kho ấn tượng nay ăm ăp để tìm cho được một cách nói có thể làm kinh động đến hồn trí con người.
Gió trên sông Đà: "Dài hàng cây số nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn cuộn luồng gió gùn ghè suốt năm ..." Với lối viết tài hoa, những câu văn diễn đạt theo kiểu móc xích, cấu trúc câu trùng điệp, gợi hình ảnh con sông Đà cuồng nộ, dữ dằn như lúc nào cũng muốn tiêu diệt con người.
Những hút nước ở quãng Tà Mường Vát: "nước ở đây thở và kêu như cửa cống cái bị sặc", "chỗ giếng nước sâu ặc ặc lên ..." những cái hút nước lôi tuột bè gỗ xuống hoặc hút những chiếc thuyền xuống r â đánh chúng tan xác" → Lối so sánh độc đáo khiến con sông Đà không khác gì loài thủy quái với những tiếng kêu ghê rợn như muốn khủng bố tinh thần và uy hiếp con người.
Âm thanh thác nước sông Đà: Nguyễn Tuân như một nhạc trưởng đang điều khiển một dàn giao hưởng chơi thật hùng tráng bài ca của gió thác xô sóng đá. Ban đầu tác giả mới để cất lên khúc như đang "oán trách", "van xin", "khiêu khích", "giọng gằn mà chế nhạo". Thế rồi bất ngờ âm thanh được phóng to hết cỡ, các nhạc khí bừng bừng thét lên khúc nhạc của một thiên nhiên đang ở đỉnh điểm của một cơn phấn khích mạnh mẽ và man dại: "nó rống lên như tiếng một ngàn con trâu mộng đang lồng lộn giữa rừng vầu rừng tre nứa nổ lửa ... rừng lửa cùng gầm thét với đàn trâu da cháy bùng bùng..."
→ Sự liên tưởng vô cùng phong phú, âm thanh của thác nước sông Đà được Nguyễn Tuân miêu tả không khác gì âm thanh của một trận động rừng, động đất hay nạn núi lửa thời tiền sử. Lấy lửa để tả nước, lây rừng đê tả sông, Nguyễn Tuân quả là đã chơi ngông lắm trong nghệ thuật.
Bằng thủ pháp nhân hóa, người đọc nhận ra từng sắc diện người trong những hình thù đá vô tri. Nguyễn Tuân đã dùng sức mạnh điêu khắc của ngôn từ để thổi hồn vào từng thớ đá: "Cả một chân trời đá ... mặt hòn nào trông cũng "ngỗ ngược", "nhăn nhúm", "méo mó" -> Những hòn đá vô tri vô giác nhưng qua cái nhìn của Nguyễn Tuân chúng mang vẻ du côn của thiên nhiên hoang dại và hung dữ với ba trùng vi thạch trận.
Trùng vi thạch trận thứ I: Bọn đá đứa thì "hất hàm" đứa thì "thách thức", "mặt nước hò la ùa vào bẻ gãy cán chèo", sóng nước "đá trái, thúc gối vào bụng vào hông thuyền "....Trùng vi thạch trận thứ II: Sông nước bài binh bố trận ở khắp nơi, tăng nhi ầ cửa tử, cửa sinh nằm ở phía hữu ngạn... Trùng vi thạch trận thứ III: Sông Đà sắp đặt bên phải bên trái đều là luồng chết, luồng sống ở ngay giữa .
Con sông Đà hiện lên hung bạo, tàn ác không khác gì "kẻ thù số một của con người".". Nhưng cũng chính từ hình ảnh con sông ấy lại là kẻ tôn vinh tài năng nghệ thuật tài hoa, tài tử và cực kì uyên bác của một ngòi bút số một về thể loại tùy bút Việt Nam.
Nhưng sông Đà không chỉ hiện lên trông hung bạo như vậy vì có lúc nó cũng dịu dàng mang trong mình vẻ đẹp trữ tình. Dòng sông Đà không chỉ có những "dòng thác hùm beo đang hồng hộc tế manh trên sông đá" mà nó còn là bức tranh thủy mặc vương vấn lòng người. Từ trên tàu bay nhìn xuống "con sông Đà tuôn dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc, chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban, hoa gạo …"
Màu sắc dòng sông thay đổi theo mùa "Mùa xuân xanh màu ngọc bích", khác với sông Gâm, sông Lô "màu xanh canh hến". Mùa thu nước sông "lừ lừ chín đỏ như da mặt một người bầm đi vì rượu bữa ..." → Sông Đà mỗi mùa mang một vẻ đẹp riêng, quyến rũ và tình tứ.
Đến với sông Đà, hăm hở, say mê đến nỗi tác giả như thấy mình như đang "sắp đổ ra sông Đà". Nguyễn Tuân nhìn sông Đà như một cố nhân với những cảnh quan hai bên bờ cực kỳ gợi cảm: lá non nhú trên những nương ngô, những con hươu "ngẩng đầu” nhung khỏi áng cỏ sương" ... Dòng sông Đà như gợi những nỗi niềm sâu thẳm trong lịch sử đất Việt: "Bờ sông hoang dại như một bờ tiền sử. Bờ sông hồn nhiên như một nỗi niềm cồ tích tuổi xưa... lặng tờ "như từ Lý, đời Trần, đời Lê".
Gấp lại "Người lái đò sông Đà", ta không chỉ cảm thán và ngưỡng mộ trước vẻ đẹp đầy kỳ vî, phong phú của thiên nhiên, mà còn trăn trở một nỗi niềm Nguyễn Tuân đã tinh tế gửi gắm. Đó là mong muốn con sông Đà dù có cá tính quật cường, dù có ương ngạnh, khó chịu, hung dữ đến đâu, cũng sẽ có một ngày trở nên dịu hiền, đằm thắm. Những người trẻ của đất nước chúng ta, gánh trên vai trách nhiệm làm giàu cho Tổ quốc, làm đẹp cho xã hội, hãy cố gắng hết sức học tập, rèn luyện và lao động, để làm tròn, làm tốt trách nhiệm ấy, để xây dựng mọ̧t tương lai "sánh vai với các cường quó̄ năm châu".
5. Phương pháp học văn hiệu quả
Bạn đã bao giờ thử nghĩ tại sao điểm văn của mình vẫn không được cải thiện khi mình đã cố gắng đọc rất nhiều tài liệu, viết rất nhiều bài chưa?
Mình đã từng luôn hỏi như vậy suốt 1 thời gian dài và giờ mình đã tìm ra câu trả lời “Đó chính là phương pháp học không đúng".
Và mình đã tìm được một phương pháp học mà được nhà Examon giới thiệu. Bản thân đã trải nghiệm và nó rất rất hiệu quả. Qua đây mình cũng muốn chia sẻ đến bạn để chúng ta cùng nhau phát triển. Tin mình đi sau khi bạn đọc xong và áp dụng đúng cách thì điểm số của bạn sẽ làm cho mọi người ngạc nhiên đó.
PHƯƠNG PHÁP HỌC HIỆU QUẢ [NGƯỜI LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ]
Để học hiệu quả bạn nên làm những gì?
Đầu tiên nên thiết kế lộ trình bứt phá điểm số của mình như sau:
Bước 1: Bạn cần có 1 cuốn sổ tay để ghi chú
Bước 2: Bạn nên đọc hiểu rõ Phân phối chương trình môn mình muốn cải thiện
Vd: Toán 10 CTST có PPCT như sau:
BÀI HỌC PHÂN PHỐI CHƯƠNG TRÌNH SGK | Tiết |
CHƯƠNG I. MỆNH ĐỀ TOÁN HỌC. TẬP HỢP | 7 |
Bài 1. Mệnh đề toán học | 3 |
Bài 2. Tập hợp. Các phép toán trên tập hợp | 3 |
Bài tập cuối chương I | 1 |
CHƯƠNG II. BẤT PHƯƠNG TRÌNH VÀ HỆ BẤT PHƯƠNG TRÌNH BẬC NHẤT HAI ẨN | 6 |
Bài 1. Bất phương trình bậc nhất hai ẩn | 2 |
Bài 2. Hệ bất phương trình bậc nhất hai ẩn | 3 |
Bài tập cuối chương II | 1 |
Bước 3: Bạn tìm hiểu Chương I có bao nhiêu dạng bài tập, mỗi dạng phương pháp giải như thế nào?, những điểm cần lưu ý, lỗi sai thường gặp
Bước 4: Giải bài tập theo từng dạng, giải càng nhiều càng tốt. Trong quá trình giải bạn không phải sợ giải sai, sai cũng giúp bản thân rút kinh nghiệm. Cứ mỗi bài bạn giải sai bạn hãy xem hướng dẫn giải chi tiết từ đó so sánh chỗ sai của mình xem mình sai ở đâu? tại sao lại sai? trường hợp sai có bao nhiêu trường hợp?
Bước 5: Ghi chú lỗi sai vào sổ tay, nhớ liệt kê lỗi sai theo dạng toán. Chỗ này bạn làm càng chi tiết thì bạn càng nhớ lâu và khả năng mắc lại lỗi sai này lần nữa sẽ rất thấp.
Bước 6: Cuối kỳ mình chuẩn bị kiểm tra giữa kỳ hoặc cuối kỳ thì lấy sổ tay ra đọc qua 1 lần và tiến hành giải đề, cứ lập lại liên tục trước khi thi sẽ giúp bạn tối đa hoá điểm số trong kỳ thi và đồng thời tránh rất nhiều lỗi sai mà mình đã gặp nếu gặp trong đề thi.
Đó là quá trình mình ôn thi NHƯNG hiện tại có 1 hệ thống giúp bạn quản lý sổ tay như phương pháp ở trên cực kỳ hiệu quả đó là EXAMON
Hệ thống luyện thi Examon được thiết kế giống phương pháp học ở trên tối ưu hoá sổ tay giúp bạn luyện tập hiệu quả hơn gấp 300%
Examon sẽ phân môn theo chương theo dạng toán mỗi một dạng toán sẽ có bài tập luyện, quá trình luyện của bạn sẽ được ghi vào sổ tay để AI Examon phân tích đánh giá bạn đang sai ở đâu, lỗi sai thường ở dạng bài tập nào? mức độ bài sai ở Nhận Biết - Thông Hiểu - Vận Dụng - Vận Dụng Cao từ đó Examon sẽ đề xuất các câu tương tự câu sai để bạn luyện tập đi luyện tập lại cứ như thế vòng lặp liên tục giúp học sinh cải thiện kỹ năng giải bài tập đồng thời bao quát tất cả các dạng toán thường sai tránh tối đa những sai sót lúc đi thi.
Ngoài ra hệ thống Examon định hướng học sinh học theo 3 tiêu chí:
1: Rèn luyện khả năng tự học: Tự học luôn là yếu tố quan trọng
2: Học kỹ năng tư duy giải bài: Hầu hết học sinh hiểu bài nhưng không cách nào diễn đạt cho bạn mình hiểu cái mình đang hiểu là do thiếu kỹ năng này
3: Học từ lỗi sai: Nên dành nhiều thời gian để khám phá lỗi sai của chính mình chính là phương pháp học nhanh nhất, học từ cái sai của mình và học từ cái sai của người khác là 1 kỹ năng rất cần thiết cho mọi sự phát triển.