Phân tích nội dung đặc sắc trong người lái đò sông Đà

Sông Đà, với dòng nước mạnh mẽ và hung bạo, thường mang lại những thách thức đặc biệt cho những người lái đò. Dưới đây là một số điểm cụ thể về sự hung bạo của sông Đà:

1. Dòng nước xiết bao

- Sông Đà có dòng nước mạnh mẽ và xiết bao, đặc biệt là trong mùa mưa và lũ.

- Dòng nước cuốn trôi nhanh chóng và mạnh mẽ, tạo ra những sóng lớn và khó khăn cho việc lái đò đỉ qua.

2. Ghềnh thác nguy hiểm

- Sông Đà chứa đựng nhiều ghềnh thác và vùng nước sâu, nguy hiểm.

- Những khúc sông có ghềnh thác cao, dốc, tạo thành những vùng nước xoáy mạnh, làm cho việc điều khiển và vượt qua trở ngại trở nên khó khăn.

3. Sự thất thường của thời tiết

- Sông Đà thường xuyên chịu ảnh hưởng của thời tiết khắc nghiệt, đặc biệt là trong mùa mưa và bão.

- Cơn mưa lớn và bão tăng cường dòng chảy của sông, khiến cho việc lái đò trở nên nguy hiểm hơn do mất điều khiển và tầm nhìn bị hạn chế.

4. Nguy cơ gặp tai nạn

- Do sự hung bạo của dòng nước và địa hình đặc biệt khó khăn, sông Đà thường gây ra nhiều tai nạn đuoứi nước và gạ̣p rưi ro cho những người lái đò.

- Những người lái đò phải đối mặt với nguy cơ mất mạng hoặc bị thương nặng trong quá trình vượt sông.

Vẻ hung bạo, dữ dằn của sông Đà là biểu tượng về sức mạnh và vẻ đẹp hùng vĩ của thien nhiên Tây Bắc. Sự dữ dằn của sông Đà được biểu hiện sâu sắc nhất qua hình tượng đá.

Đá sông Đà vô cùng hiểm trở, chứa đựng hiểm nguy khủng khiếp.Đá "dựng vách thành", "chẹt" lòng sông "như cái yết hầu" làm cho mặt sông chỗ ấy vừa hẹp, vừa tối lại rất lạnh vì "chỉ đúng ngọ mới có mặt trời".

 Cả một "chân trời đá" làm nên diện mạo của sông Đà. Hình ảnh đá sông Đà được nhà văn khắc họa hết sức sinh động và kì quái. Mặt hòn nào trông cũng "ngỗ ngược", "nhăn nhúm", "méo mó". 

Đá mai phục dưới lòng song hàng ngàn năm được nhân hóa, nổi hình nổi tướng "bệ vệ", "oai phong lẫm liệt", "nhổm dộy", "cứ chực vồ lấy thuyền",...Sự dữ dằn, hưng bạo của sông Đà còn ở sóng và nước cuồn cuộn.

 Quãng mặt ghềnh Hát Loóng, dài hàng cây số là cảnh "nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn cuộn luồng gió gùn ghè suốt năm". Lúc nào chúng cũng như muốn "đòi nợ xuýt" bất cứ người lái đò nào. 

Dòng nước dữ kết hợp với đá ngấm, đá tửng tạo thành những hút nước ghê rơn. Ngay tại những chỗ ấy, mặt nước " giống như cái giếng bê tong thả xuống sông để chuẩn bị làm móng cầu".

Nước ở đây thở và kêu như "cửa cống cái bị sặc" sẵn sang nhấn chìm và đập tan chiếc thuyền nào lọt vào. Có những cái thuyền đã bị cái hút nước đó hút xuống, truyền trồng ngay cây chuối ngược rồi vụt biến đi, bị dìm và đi ngầm dưới lòng sông đến mươi phút sau mới thấy tan xác ở khuỷnh sông dưới.

Rồi đến thác gầm rống dữ tợn cũng là một điều kinh khủng của sông Đà. Chảy qua địa hình phức tạp bấc nhất đất nước, sông Đà cũng hình thành nên những thác nước đáng sợ. Âm thanh tiếng thác từ xa nghe như " van xin", " oán trách", rồi lại như " khiêu khích", " giọng gằn mà chế nhạo".

Đến khi lại gần, âm thanh ấy càng khủng khiếp: "thế rồi nó rống lên như tiếng ngàn con trâu mộng đang lồng lộn giữa rừng vầu rừng tre nứa nổ lửa đang phá tuôn rừng lửa, rừng lửa cùng gầm thét với đàn trâu da cháy bùng bùng".

Sự hung bạo của sông Đà không chỉ là thách thức vật lý mà còn lạ một phần của bản tính hoang dã và bất ngờ của thiên nhiên, thể hiện sức mạnh và sự vĩ đại của dòng sông này trong lòng người dân vùng Tây Bắc.

Ngoài sự hung bạo và dữ dội, sông Đầ cũng mang trong mình vẻ trữ tình thơ mộng, đặc biệt khi nhìn từ góc độ của người lái đò và những người dân sống ven sông. Dưới đây là một số đặc điểm về vẻ trữ tình thơ mộng của sông Đà.

1. Sự yên bình vào buổi sáng

- Buổi sáng, khi bình minh ló dạng trên dòng sông, sông Đà thường hiện ra trong vẻ đẹp êm đềm, yên bình.

- ánh nắng mặt trời lóe lên từ đằng xa, phản chiếu trên mặt nước sông, tạo ra bức tranh mộng mơ, như một hòa quyện giữa sự yên bình và tĩnh lặng.

2. Cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ

- Sông Đà chứa đựng trong mình những cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ, như những dãy núi trùng điệp, những thảo nguyên bao la, và những rừng cây xanh mướt bên bờ.

- Cảnh quan thiên nhiên này tạo nên một không gian thơ mộng, làm say đắm lòng người và thôi thúc tinh thần tìm kiếm cái đẹp trong cuộc sống.

3. Góc nhìn của người lái đò

- Đối với người lái đò, sông Đà không chỉ là một con sông để đi lại mà còn là một người bạn, một người đồng hành trung thành.

- Họ có thể cảm nhận được sự trữ tình của dòng sông, những cung bậc cám xúc mà nó mang lại, từ sự êm đềm, yên bình đến sự hùng vĩ và hoang dã.

4. Tính chất lãng mạn của cuộc sống ven sông

- Cuộc sống ven sông Đà thường được coi là một cuộc sống giản dỉ, bình yên và trữ tình.

- Các làng chài, các ven sông với những ngồi nhà nhỏ, những đàn trẻ vui đùa bên bờ sông tạo nên một bức tranh lãng mạn, đẹp đẽ của cuộc sống thôn quê.

5. Cảm nhận cá nhân

- Mỗi người có cách nhìn nhận và cám nhận riêng về sự trữ tình thơ mộng của sông Đà, từ những trải nghiệm và cảm xúc trong cuộc sống hàng ngày.

- Với một số người, sông Đà có thể đại diện cho một mảnh đất yên bình, trữ tình giữa thiên nhiên hoang sơ, trong khi đối với người khác, nó có thể mang lại cảm giác sâu lắng và lãng mạn.

Vẻ trữ tình thơ mộng của sông Đà là một phần của cái đẹp hoang sơ và bất diệt của vùng Tây Bắc Việt Nam, làm cho nó trở thành một ngưò̀n cảm hứng vô tận cho văn học và nghệ thuật.

Dòng sông gợi vẻ đẹp của một áng Đường thi bởi " màu nắng tháng ba yên hoa tam nguyệt'. Cảnh vật hai bờ sông vừa " lặng tờ" hoang sơ nhuốm màuu cỏ tích. " Bờ sông hoang dại như một bờ tiền sử. Bờ sông hồn nhiên như một nỗi niềm cổ tích xưa."

Hai bên bờ, cuộc sống yên bình, trù phú, tràn trề nhựa sống. Một nương ngô nhú lên mấy lá ngô non đầu mùa... Cỏ gianh đồi núi đang ra những nõn búp... Một đàn hươu cúi đầu ngốn búp cỏ gianh đẫm sương đêm...Qua hình tượng sông Đà, Nguyễn Tuân đã thể hiện tình yêu tha thiết đối với thiên nhiên đất nước.

Với ông thiên nhiên cũng là tác phẩm nghệ thuật vô song của tạo hóa. Cảm nhận và miêu tả sông Đà, Nguyễn Tuân đã chứng tỏ sự tài hoa, uyên bác và lịch lãm. Hình tượng sông Đà là phông nền cho sự xuất hiện và tổn vinh vẻ đẹp người lao động trong cuộc sống mới.

"Yêu biết mấy những dòng sông bát ngát

Giữa đồi bờ dào dạt lúa ngô non

Yêu biết mấy những con người ca hát

Qua công trường mới dựng mái nhà son"

(Mùa thu mới - Tố Hữu)

Người lái đò hiện lên với ngoại hình của tuổi bảy mươi "đầu tóc bạc trắng" nhưng thân hình ông vẫn "đẹp như một pho tượng tạc bằng đá cẩm thạch" cùng cặp mắt tinh anh, nhãn lực nhìn xa vời vợi. 

"Tay ông lêu nghêu như cái sào, chân ông khuỳnh khuỳnh như kẹp lấy một cuống lái trong tưởng tượng, giọng nói ào ào như thác lũ sông Đà, nhãn giới vòi vọi như nhìn về một bến xa nào đó,...". 

Trên ngực ông còn hiện lên một số "củ nâu" thương tích mà Nguyễn Tuân cho đó là "thứ Huân chương lao động trên miền sông nước". ác lũ sông Đà, nhãn giới vòi vọi như nhìn về một bến xa nào đó,...". 

Ông lái đò hiện lên là một người giàu trải nghiệm, ông hiểu sông Đà như hiểu chính mình, nhớ tỉ mỉ như đóng đanh vào tất cả những luồng nước của những con thác hiểm trở. 

Hai vẻ đẹp nổi bật của người lái đó chình là vẻ đẹp của một người nghệ sĩ tài hoa hăng say trong lao động, là bậc thầy trong nghệ thuật chèo đò ngày ngày viết nên những bản trường ca bất tận về công cuộc lao động không ngừng nghỉ. 

Song còn được coi là một chiến binh dũng cảm trên chiến trường sông nước, ngày ngày chiến đấu giành giật miếng cơm manh áo. Dù công việc vất vả và nguy hiểm như thế nhưng ông vẫn luôn hăng say, vẫn đam mê công việc lao động, đam mê mạo hiểm, thích được thử cảm giác mạnh.

Bên cạnh đó ông còn là người rất dũng cảm, có tâm hồn tươi trẻ, sôi động, bản tính hiếu chiến, đam mê khám phá, chinh phục gian nan thử thách, chẳng bao giờ lùi bước.