Cốt truyện Vợ chồng A Phủ ngắn gọn

• Tô Hoài sinh năm 1920, tên khai sinh là Nguyễn Sen. Quê ở huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Đông (nay là Hà Nội).

• Gia đình thợ thủ công. Chi học hết bậc tiểu học, phải lăn lộn kiếm sống bằng nhiều nghề trước khi cầm bút.

• Năm 1943, gia nhập Hội Văn hóa cứu quốc.

• Ông là nhà văn lớn, được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 1996. 

• Gắn bó sâu sắc với lứa tuổi thiếu nhi (viết nhiều tác phẩm cho trẻ em).

• Đi nhiều, vốn sống phong phú, đặc biệt trong lĩnh vực phong tục và sinh hoạt đời thường. Đây là cơ sở để làm nên những trang viết chân xác, đằm thắm về đất và người nhiều vùng đất, nhất là đất và người Tây Bắc.

• Có cái nhin hồn nhiên, trong trẻo mà sắc sảo, hóm hỉnh, thông minh về các sự vật, hiện tượng, con người trong cuộc sống.

- Thể loại: đa dạng (truyện ngắn, tiểu thuyết, kí, tự truyện, tiểu luận, kinh nghiệm sáng tác).

- Số lượng: gần 200 tác phẩm.

- Đề tài: 2 để tài.

+ Đồng thoại về thế giới loài vật.

+ Cuộc sống, số phận và vẻ đẹp người lao động nghèo ở miền xuôi và miền ngược.

- Nội dung:

+ Cái nhìn trìu mến, bao dung, nhân ái, độ lượng với trẻ thơ.

+ Giá trị hiện thực, nhân đạo mới mẻ, độc đáo.

- Nghệ thuật:

+ Khả năng miêu tả, phân tích tâm lí nhân vật chân xác, sâu sắc, tinh tế.

+ Cách kể chuyện sống động, hóm hỉnh, có duyên.

+ Lời văn giàu tính tạo hình và chất thơ.

- Tác phẩm chính: Dế mèn phiêu lưu kí (truyện, 1941), ổ chuột (truyện, 1942), Quê người (tiểu thuyết, 1942), Nhà nghèo (tập truyện ngắn, 1944), Truyện Tây Bắc (tập truyện, 1953), Miền Tây (tiểu thuyết, 1967), Cát bụi chân ai (hồi kí, 1992), Chiều chiều (tự truyện, 1999), Ba nguời khác (tiểu thuyết, 2006).

- Truyện ngắn Vợ chồng A Phủ là tác phẩm đặc sắc trong tập Truyện Tây Bắc (1953) Đó là kết quả của chuyến đi tham dự chiến dịch giải phóng Tây Bắc của nhà văn Tô Hoài mà tác giả đã "cùng ăn, cùng ở, cùng làm" với đồng bào dân tộc Tây Bắc trong suốt 8 tháng của năm 1952.

- Tác giả đã thổ lộ "Đất nước và con người Tây Bắc đã để thương để nhớ cho tôi nhiều, không thể bao giờ quên".

- Qua hoàn cảnh sáng tác đó giúp cho người đọc không những hiểu thêm mà còn xúc động trước cuộc sống nô lệ đầy tủi nhục của đồng bào dân tộc nghèo miền núi Tây Bắc (trong tác phẩm là Mị và A Phủ) dưới ách thống trị của phong kiến (cha con lí Pá Tra và thực dân) đồng thời hiểu thêm về sức sống tiềm tàng mãnh liệt cũng như con đường mà họ đã đến với Cách mạng.

 (3 phần)

• Phần 1 (từ đầu đến ... "bao giờ chết thì thôi"): Tâm trạng và hoàn cảnh sống của Mị.

• Phần 2 (tiếp theo đến ... "đánh nhau ở Hồng Ngài"): Hoàn cảnh của A Phủ.

• Phần 3 (còn lại): Cuộc tự giải thoát của Mị và A Phủ.

• Mị và A Phủ ở Hồng Ngài.

- Ở chặng này, Tô Hoài đã kể lại một cách khá trọn vẹn các tình tiết: có giới thiệu, có mở mối, phát triển, thắt nút và giải quyết. 

- Hai nhân vật chính được giới thiệu lai lịch, dung mạo, rồi cùng sống trong một hoàn cảnh và dẫn tới sự gặp gỡ, thông cảm giữa họ với nhau. 

- Mâu thuẫn giữa A Phủ và Mị với bố con nhà thống lý pá tra đã phát triển đến gay gắt, đưa tới hành động đấu tranh tự phát của Mị và A Phủ để giải thoát: cắt dây trói, trốn đi.Đoạn đầu của tác phẩm là quãng đường đấu tranh tự phát của Mị và A Phủ.

• Mị và A Phủ ở Phiềng Sa.

- Đến Phiềng Sa, Mị và A Phủ đã thành vợ thành chồng. Họ mong muốn và bắt tay vào xây dựng một cuộc sống hạnh phúc đơn sơ nhưng lại bị bọn Tây ở đồn Bản Pe cướp phá. Từ đây bắt đầu một quá trình giác ngộ của vợ chồng A Phủ, qua hai bước: gặp Tây đồn và gặp cán bộ A Châu. Những ngộ nhận ở họ được giải quyết và họ đã có được những nhận thức đúng đắn về bạn và thù. Họ còn được thử thách và trưởng thành trong cuộc chiến đấu chống giặc lên càn quét khu du kích Phiềng Sa.

- Đoạn thứ hai của tác phẩm là quá trình giác ngộ và trưởng thành của Mị và A Phủ dưới ánh sáng của Đảng, trong hoàn cảnh khu du kích Phiềng Sa.

• Như vậy, cốt truyện có hai phần diễn biến khá tự nhiên. Nhưng nó cũng bộc lộ nhược điểm: chưa làm rõ sự câu kết giữa hai thế lực phong kiến và thực dân, nên hai vấn đề chống thực dân và phong kiến chưa thật gắn bó nhuần nhuyễn; ở đoạn hai, đời sống tâm hồn của nhân vật, nhất là Mị được soi sáng, diễn tả, nên nhân vật cũng giảm sức thu hút với người đọc.

* Đoạn trích học ở sách giáo khoa thuộc đoạn 1 của tác phẩm.